بازار ارز همواره در دهه های اخیر ملاک و شاخص افکار عمومی برای برآورد وضعیت اقتصادی کشور بوده و این گزاره نه فقط در ایام بروز نوسان های ارزی حتی در دوره های ثبات نیز دماسنج شرایط حاکم بر مبادلات و مراودات اقتصادی به شمار می رفته است.
در چنین شرایطی شاید کسانی که امروز دهه بیست سالگی خود قرار دارند، خاطراتشان از ارز به نوسان های ارزی ابتدای دهه نود و پس از تحریم های آمریکا در آن دوره و سپس بروز نوسانات ارزی پس از خروج آمریکا از برجام معطوف باشد اما باید دانست که دهه هشتاد خورشیدی یکی از دوران های ثبات ارزی در کشور بود که موجب شد تا نظام ارز تک نرخی استقرار یابد و تا سال ها تلاطمی در این بازار مشاهده نشود.
اما اینکه چرا ارز در بازه‌های زمانی مشخص شروع به نوسان می‌کند و با تلاطم های سیاسی راه صعودی در پیش می گیرد، خود معلول گزاره ها و علل دیگری است؛ اگرچه در صدر علل بروز نوسان های ارزی، تحولات سیاسی داخلی و بین المللی قرار دارد. شاهد مثالی این مدعا در ۱۳ سال اخیر بسیار روشن است و همانگونه که در ابتدا نیز به آن اشاره شد، عواملی چون تحریم های اقتصادی خارجی به آن دامن زده است.
هرچند همیشه عوامل خارجی یکی از مولفه های موثر بر بازار ارز ایران بوده‌اند اما همپوشانی آن با برخی عوامل داخلی بر شدت این نوسان ها می‌افزاید. یه یاد می آوریم که با وجود تداوم رشد اقتصادی و گشایش در روابط بین المللی مالی و بانکی و در حالی که عوامل روانی خارجی نظیر تهدید آمریکا به خروج از برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷ سعی در روشن کردن التهاب در بازار داشتند، شعله «نااطمینانی» از آینده اقتصاد در ذهن بازیگران اقتصادی و صاحبان سرمایه روشن شد.
در کنار عوامل سیاسی و روانی، نمی توان اثر دیگر بازیگران در بازار ارز ایران را نادیده انگاشت و به تنهایی انگشت اتهام را به سمت بازی سازان خارجی نشانه رفت، زیرا اقتصاد ایران با دردها و مشکلات مزمنی دست به گریبان است که علاج هریک از آنها برنامه می خواهد؛ از حجم بالای نقدینگی گرفته تا قاچاق سوخت، کم اظهاری در صادرات و بیش اظهاری در واردات، سرکوب ارزی در دهه های گذشته، تراز منفی تجاری و اجرا نکردن مقررات FATF از جمله گزاره های موثر بر بازار ارز به شمار می رود.