زندگی، سیره و مجاهدت‌های شهید حاجی‌زاده؛ الگویی برای نسل امروز

زندگی‌نامه امیرعلی حاجی‌زاده

امیرعلی حاجی‌زاده در ۲۸ فوریه ۱۹۶۲ میلادی (۱۳۴۰/۱۲/۰۹ شمسی) در تهران متولد شد. 
در سن ۱۹ سالگی، یعنی در سال ۱۹۸۱، به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه) درآمد و در آغاز کار، به‌عنوان تک‌تیرانداز در جبهه‌های جنگ با عراق فعالیت کرد.
در جریان جنگ ایران و عراق، حاجی‌زاده در عملیات‌هایی مانند عملیات والفجر ۸، کربلا ۴ و کربلا ۵ حضور داشت و در جبهه‌های دشوار جنوب و خوزستان فعالیت کرد. 
پس از پایان جنگ، با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های دفاعی و موشکی، مسیر خود را به سمت مهندسی پدافند و هوافضا تغییر داد؛ رشته تحصیلی وی نیز «مهندسی برق و الکترونیک» در دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر ذکر شده است. 
در سال ۲۰۰۹ (۱۳۸۸ شمسی)، وقتی که شاخه هوافضا/هوا — فضا در سپاه به‌عنوان نیروی مستقل تأسیس شد، حاجی‌زاده به‌عنوان نخستین فرمانده نیروی هوافضای سپاه (NEHSA / IRGC Aerospace Force) انتخاب شد — نشانه اعتماد بالا به توان فنی و رهبری‌اش.
در طول این دوران، او توانست سپاه را از وابستگی به تسلیحات خارجی به سمت خودکفایی در موشک و پهپاد سوق دهد، و نام «معمار موشکی ایران» برایش ثبت شد. 
سرانجام، در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، بر اثر یک حمله هوایی از سوی رژیم اسرائیل به یکی از مراکز سپاه در تهران، شهید شد.

«این فرمانده بی‌وقفه، ۱۶ سال از عمر خود را در راه حفظ امنیت و اقتدار کشور صرف کرد.»

خاطرات و بازتاب‌ها از خدمات و شخصیت حاجی‌زاده

در منابع رسانه‌ای و تحلیل‌های بعد از شهادت حاجی‌زاده، غالباً به دو بخش از میراث او اشاره می‌شود: توسعه‌ٔ گسترده توان موشکی و هوافضایی ایران، و «تصمیم‌گیری استراتژیک» در برابر تحولات منطقه — یعنی تلفیق تخصص فنی با دید سیاسی و امنیتی.

به‌عنوان مثال، یکی از سخنان معروف او در خلال بازی‌های رزمایش «اقتدار ولایت» در تاریخ ۸ مارس ۲۰۱۶ این بود:

«دلیل طراحی موشک‌های ما با برد ۲٬۰۰۰ کیلومتر این است که دشمنان را از فاصله امن هدف بزنیم.»

این جمله نه‌تنها بر بعد دفاعی تاکید داشت، بلکه بیانگر فلسفه راهبردی او برای بازدارندگی است.

با وجود اینکه در سال ۲۰۲۰ حادثه سرنگونی Ukraine International Airlines Flight 752، هنگام فرماندهی او رخ داد — و همه ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند — حاجی‌زاده مسئولیت را پذیرفت و آن را «خطای انسانی» خواند. 
با این حال، پس از این واقعه نیز همچنان در ریل قدرت داخلی باقی ماند و نشان افتخار Order of Fath را در سال ۲۰۲۴ دریافت کرد؛ بعد از عملیات موشکی و پهپادی علیه رژیم اسرائیل که در رسانه جمهوری اسلامی با نام Operation True Promise و ادامه آن در سال ۲۰۲۴ (یا ۲۰۲۵) گزارش شده

منتقدان می‌گویند که پیچیدگی سیاسی، فنی و اخلاقی این اقدامات — مثلاً موشک‌هایی که دشمن را هدف گرفته‌اند یا هواپیمایی که اشتباهاً سرنگون شد — بخش مهمی از خاطره و بحث روی نام اوست. اما در نگاه هواداران و دولتی‌ها، «دفاع، بازدارندگی و اقتدار» بخش برجسته‌ای از میراث او باقی مانده است.

نقش حاجی‌زاده در جهاد — از خط مقدم تا موشک و پهپاد

پس از جنگ ایران-عراق، حاجی‌زاده وارد حوزه موشک و پدافند شد و به‌عنوان شاگرد و یار دیرین حسن طهرانی‌مقدم — از پیشگامان برنامه موشکی ایران — فعالیت کرد.

در دوران فرماندهی او:

• ایران وارد باشگاه فضایی شد؛ پرتاب ماهواره و توسعه فناوری موشکی و هوافضا عملاً یکی از شاخص‌های قدرت ایران شد

• سیستم دقیق موشک‌هایی با برد بلند و قابلیت «ضربه دقیق» (precision-strike) طراحی شد؛ موشک‌هایی که طبق ادعای مسئولان، تهدیدهای دوربرد علیه ایران را خنثی می‌کردند.

• در سال‌های اخیر، فرماندهی عملیات‌های مهم موشکی و پهپادی را بر عهده داشت: از جمله حملات موشکی به پایگاه‌های آمریکایی در عراق پس از ترور قاسم سلیمانی، و همچنین گلوله‌باران‌های موشکی و پهپادی به مناطق حساس که رسانه‌های داخلی آن را «انتقام» یا «جهاد بازدارنده» می‌نامیدند.

در جنگ سوریه نیز — مطابق گزارش رسانه‌ها — زیرنظر او، پهپادها و موشک‌های سپاه با بمباران اهداف داعش (یا گروه‌های مسلح مخالف) نقش داشتند؛ عملیاتی که گفته می‌شود تغییر معادله جنگ را برای طرف مقاومت به‌همراه داشت.

به این ترتیب، «جهاد» در نگاه حاجی‌زاده فقط نبرد کلاسیک نبود؛ بلکه بر پایه دانش، مهندسی، و بازدارندگی نوین بود — یعنی دفاعِ مدرن از وطن و ارزش‌ها از طریق موشک و پهپاد، نه صرفاً با تفنگ و سنگر.

مقاومت اسلامی به روایت حاجی‌زاده — استراتژی، ایدئولوژی، بازدارندگی

امیرعلی حاجی‌زاده، مقاومت اسلامی را نه فقط به‌عنوان یک عملیات نظامی، بلکه به‌عنوان «یک فلسفه دفاعی-استراتژیک» می‌دید؛ ترکیبی از معنویت، خودکفایی، و خوداتکایی.

او بارها تأکید کرده بود که ایران نباید برای امنیت‌اش به تسلیحات خارجی وابسته باشد — بلکه باید با دانش و توان داخلی، قدرت بازدارندگی ایجاد کند. چنین دیدگاهی در طول سنوات فرماندهی‌اش به برنامه موشکی، ساخت پهپاد، و توسعه زیرساخت‌های فضایی کشور شکل گرفت.

در ۲۰۲۴، پس از اجرای موفق عملیات «True Promise» علیه اهداف در اسرائیل — که در رسانه‌های ایرانی به‌عنوان «بازدارندگی قانونی» و «پاسخی به تجاوزات» توصیف شد — به او نشان «فتح» داده شد؛ نشانی از تقدیر رسمی از نقش دفاعی و مقاومت محورش.

با شهادت او در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ بر اثر حمله هوایی اسرائیل، رسانه‌های رسمی سپاه و جمهوری اسلامی ایران او را «نماد مقاومت، ایثار و خودکفایی نظامی» معرفی کردند.
در بیانیه رسمی سپاه آمده است که «این فرمانده مجاهد و بی‌وقفه در طول سال‌ها خدمت، سهمی بزرگ در اقتدار، امنیت و بازدارندگی کشور داشت» و شهادت او «انگیزه‌ای مضاعف برای ادامه راه مقاومت» خواهد بود.

نتیجه‌گیری: میراث و پرسش‌ها

حاجی‌زاده نقطه عطفی در تاریخ نظامی معاصر ایران بود — از رزمنده جنگ تا معمار موشکی، از تک‌تیرانداز تا فرمانده هوافضا. مسیر زندگی و کار او نشان داد چگونه ترکیب تجربه عملی، تخصص فنی و باور ایدئولوژیک می‌تواند منجر به ساختنی شود که بازدارنده و تأثیرگذار باشد.